معرفی موزه
بی شک موزه هنر های معاصر یکی از دیدنی های جذاب پایتخت است. کامران دیبا طزاح و معمار ساختمان این موزه مدعی این است که برای طراحی این مجموعه هنری معماری های بادگیر های مناطق کویری، معماری سنتی ایرانی و مفاهیم فلسفی را با هم آمیخته است.
این موزه قبل از پاندمی ویروس کرونا روزانه میزبان بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی بوده است. در این مطلب قصد داریم شمارا با یکی از دیدنی ترین و جذابترین مکان های فرهنگی هنری آشنا کنیم.
در این موزه بیش از ۴۰۰۰ اثر با ارزش از هنرمندان هنرهای تجسمی ایران و جهان وجود دارد و تقریبا ۴۰۰ عدد از این آثار ارزش های استثنایی و خاص دارند. ارزش این آثار در موزه هنر های معاصر چیزی بالغ بر ۲/۵ میلیارد دلار برآورد شده است. بیشتر آثار این موزه در دهه ۷۰ میلادی و با نظارت مستقیم فرح پهلوی خریداری شده اند.
در این موزه کارهای بسیار با ارزشی از هنرمندانی همچون گوگن، رنوار، لویت، جاکومتی، پولاک، ماگریت و … وجود دارد. همچنین دارایی هایی از هنر معاصر ایران و نقاشی هنرمندانی مانند سهراب سپهری را دارد.
این مجموعه هنری دارای ۹ گالری میباشد که ۳ گالری از این تعداد آثار هنرمندان ذکر شده در بالا را نگهداری میکنند. در محوطه بیرونی هم مجسمه هایی از هنرمندان از کشور های مختلق وجود دارد. *درمانگر* اثر رنه ماگریت معروف ترین این آثار میباشد.
تاریخچه
اندیشه ساختن مکانی در ایران برای نمایش آثار هنر معاصر ایرانی و خارجی را نخستین بار کامران دیبا، معمار و نقاش و پسرعموی فرح پهلوی، ملکه ایران در دوره محمدرضا شاه پهلوی، در گفتگوهای مستمرش با فرح پهلوی مطرح کرد.
برای اولین کامران دیبا، معمار و پسر عموی فرح پهلوی، ایده ساخت چنین مکانی را نزد فرح پهلوی مطرح کرد.
فرح نیز طرح ساخت موزه هنر های معاصر را با محمدرضا شاه و امیر عباس هویدا در میان گذاشت. او پیشنهاد خرید آثار جدید و سنتی و باستانی را هنگام سرریز خزانه داده بود. بدین ترتیب تصمیم بر آن شد که یک موزه برای هنرهای نوین و یکی دیگر هم برای فرش های دستبافت، ساخته شود.
فرح پهلوی قراردادی با معمار معروف فنلاندی به نام آلوار آلتو امضا کرد که شعبه ای از موزه را در شیراز بنا کند که بدلیل وقوع انقلاب ناتمام ماند. کامران دیبا ماموریت تهیه کردن آثار هنری باارزش را از خارج از کشور برعهده گرفت.
هزینه ساخت ابتدایی این موزه توسط دفتر مخصوص شهبانو در آن زمان تامین گردید. این هزینه مبلغی بالغ بر ۷/۲ میلیون دلار تنها برای ساختمان تخمین زده شده است.
نهایتا در سال ۱۳۵۶ ساخت پایان رسید و در روز ۲۲ مهرماه برابر با تولد فرح پهلوی، با حضور مهمانان ویژه ای چون محمدرضا شاه پهلوی، آلدریچ راکفلر، رئیس موزه گوگنهایم، دو ویلد رئیس موزه اشتدلیک آمستردام، معاون رئیس جمهور آمریکا و خود فرح پهلوی بازگشایی شد.
در خارج از ایران این موزه با عنوان «TMoCA» که برگرفته از (Tehran Museum of Contemporary Art) شناخته میشود. مدت کوتاهی پس از بازگشایی، در پی وقایع انقلاب اسلامی و فراگیری درگیری های خیابانی کارکنان مجموعه آثار موجود را به زیرزمین ساختمان انتقال دادند. در سال ۱۳۸۴ برای اولین باز، نمایشگاهی از آثار موزه برگزار شد که توجه هنرمندان و علاقه مندان را به خود جلب کرد.
مکان و نحوه دسترسی راحت تر
موزه هنر های معاصر یک مکان بسیار دیدنی که تقریبا در مرکز تهران قرار دارد (خیابان کارگر شمالی در ضلع غربی پارک لاله).
برای دسترسی به این مجموعه هنری میتوانید از ایستگاه میدان انقلاب اسلامی مترو پیاده شده و با تاکسی تا پارک لاله برسید.
معماری ساختمان مجموعه
ساختمان هنر های معاصر از نمونه های معماری نوین در ایران است. طراح این موزه از معماری سنتی ایران و مفاهیم فلسفی به همراه عناصر مدرن بهره گرفته است. این طراحی ها بدست کامران دیبا صورت گرفتند که عناصر معماری سنتی ایران مانند: هستی، چهارسو و گذرگاه در این طراحی دیده میشوند.
بنای این ساختمان از سنگ و بتونی ساخته شده و دارای ۸۵۰۰ متر مربع مساحت دارد. خود موزه بیش از ۵۰۰۰ متر مربع مساحت دارد و ساخت آن ۹ سال طول کشید. محیط بیرونی دو در ورودی دارد یکی سمت پارک لاله و دیگری که در اصلی است سمت خیابان کارگر میباشد. نمای بیرونی ساختمان الهام گرفته شده از بادگیرهای مناطق کویری ایران است.
کتابخانه موزه هنر های معاصر
علاوه بر آثار ارزشمند این موزه که از نخبگان هنری های تجسمی ایران و جهان میباشند و آثار باغ تندیس و گنجینه عکس ها، این مجموعه دارای کتابخانه ای تحصصی است که در آخر شیب راهی قرار دارد که به بخش امور اداری و هنری منتهی میشود.
در مخزن این کتابخانه نزدیک ۵۰۰۰ کتاب فارسی و غیرفارسی وجود دارد که موضوعات هنری گوناگونی چون معماری، نقاشی، طراحی، ارتباط تصویری، عکاسی، سینما و جز اینها را پوشش میدهد.
رده‌بندی کتاب‌‌های این کتابخانه به صورت رده‌بندی کنگره (LC) است و تنها اعضا میتوانند از آن استفاده کنند. عضویت در این کتابخانه، ویژه دانشجویان و پژوهشگران رشته هنر است.
در این کتابخانه حدود ۵۰۰۰ کتاب فارسی و غیر فارسی وجود دارد که موضوعات هنری از جمله نقاشی، طراحی، عکاسی، سینما، معماری و غیره را پوشش میدهد. رده بندی این کتاب ها به صورت رده بندی LC است و تنها اعضای این کتابخانه میتوانند از آن استفاده کنند. عضویت در این کتابخانه هم ویژه دانشجویان و محققان رشته هنر است.
